Hejt (z ang. hate – „nienawiść”) oznacza nieprzychylne, deprecjonujące, dyskredytujące i nienawistne treści na czyjś temat. Hejt w szkole to poważny problem, którego nie wolno bagatelizować. Często pojawia się w internecie, ale może również występować w bezpośrednim kontakcie – „twarzą w twarz”. Brzmi okropnie, prawda? A jeśli dodamy, że dzieci często nie rozumieją, że ktoś je rani, ponieważ sam ma problemy, i wierzą we wszystko, co o sobie usłyszą – nieszczęście gotowe.
„I 'hejt’ you!”
Hejt wśród dzieci to problem, który staje się coraz bardziej powszechny. Może występować w różnych kontekstach – w szkole, na podwórku oraz w sieci. Każdy z tych obszarów ma swoje specyficzne cechy i konsekwencje, które mogą znacząco wpłynąć na rozwój emocjonalny i społeczny dziecka. Jeśli chcesz ochronić swoje dziecko, zacznij działać już teraz – dowiedz się, co możesz zrobić.
Źródła hejtu
Przyczyn takiej formy komunikacji jest wiele. Może to być m.in. niskie poczucie własnej wartości dziecka, trudności emocjonalne hejtera, przejaw jego zazdrości lub chęci zdobycia uznania w grupie.
Cyberprzemoc
Internet tworzy idealne warunki do rozwoju hejtu. Osoba hejtująca czuje się anonimowa, co sprawia, że jest bardziej skłonna do obrażania i wykluczania innych. Nawet jeśli nie pozostaje anonimowa, to pozory „bycia w sieci”, czyli w mniej rzeczywistej przestrzeni, powodują brak zahamowań w jej działaniach. Nie widząc na własne oczy cierpienia, jakie powoduje, może stać się bardziej agresywna i bezwzględna. Cyberprzemoc to jedno z najpoważniejszych wyzwań ery cyfrowej.
Media społecznościowe nie tylko umożliwiają publikowanie nienawistnych treści, ale także pozwalają na wykluczanie innych np. poprzez usuwanie ze wspólnych czatów i grup, a także na zamieszczanie kompromitujących filmików czy zdjęć. Dla młodej osoby takie wykluczenie to przysłowiowy „koniec świata”.
„Twarzą w twarz”
Hejt w szkole lub na podwórku często przybiera formę wyśmiewania, kompromitowania, izolacji czy rozprzestrzeniania plotek. Może objawiać się także presją społeczną, gdy dzieci czują się zmuszone do działania zgodnego z oczekiwaniami grupy. Mechanizmy wykluczania prowadzą do powstawania małych „klik”, które izolują inne dzieci. Tego rodzaju odrzucenie może być równie bolesne jak bezpośrednia przemoc słowna.
Skutki hejtu
Hejt może prowadzić do poważnych problemów psychicznych u osoby, która go doświadcza. Okres dojrzewania to czas, w którym młody człowiek bardzo mocno odbiera każdą, nawet drobną, ocenę swojej osoby. To także moment, gdy ma silną potrzebę przynależności do grupy rówieśniczej. Jeśli te potrzeby nie są spełnione, a dodatkowo dziecko spotyka się z hejtem, może to mieć katastrofalne skutki.
Dzieci i młodzież doświadczające hejtu często czują się osamotnione. Skutkuje to spadkiem samooceny i motywacji do nauki oraz innych aktywności. Konsekwencje ataków mogą być długofalowe.
Wskutek hejtu, nastolatki i dzieci mogą mieć trudności w nawiązywaniu zdrowych relacji. Mają również większe skłonności do doświadczania depresji, zaburzeń lękowych i innych problemów emocjonalnych.
Czy moje dziecko jest ofiarą hejtu?
Pomimo bliskości z opiekunami młody człowiek może ukrywać, że doświadcza hejtu. Ważne jest, aby rodzice i nauczyciele byli czujni na objawy sugerujące, że dzieje się coś złego.
Obserwowanie zachowania dziecka może pomóc dostrzec zmiany – np. wycofanie, smutek lub agresję. Regularne rozmowy również mogą być pomocne, ale nie powinny przypominać egzaminu. Zachęcaj dziecko do dzielenia się swoimi uczuciami i doświadczeniami, ale nie zasypuj go pytaniami. Pamiętaj, że aby dziecko chciało się Tobie zwierzyć, musi Ci ufać i czuć taką potrzebę. Jeśli sam nie rozmawiasz z nim o swoich emocjach, nie oczekuj, że ono w trudnej sytuacji będzie miało ochotę na rozmowę.
Jak radzić sobie z hejtem?
- Zgłaszanie – Na platformach społecznościowych można zgłosić nieodpowiednie treści.
- Policja – Jeśli hejt ma charakter przestępczy (np. groźby, zniesławianie), warto zgłosić sprawę na policję. Dobrze jest zabezpieczyć dowody, np. poprzez zrzuty ekranu.
- Współpraca ze szkołą – Nauczyciele i dyrekcja powinni reagować na zgłoszenia i wspierać dziecko.
- Pomoc psychologiczna – Jeśli doświadczenie hejtu wpływa na emocje i zdrowie psychiczne, dobrym wyborem będzie psycholog dla nastolatka lub dziecka.
Hejt w szkole – psycholog szkolny na pierwszej linii walki
Hejt w szkole to nie tylko agresywne komentarze czy wykluczanie z grupy – to problem, który może zostawić trwały ślad w psychice dziecka. Pierwszą osobą, która może zauważyć niepokojące sygnały, jest psycholog szkolny. Widzi uczniów na co dzień, obserwuje ich zachowania, relacje i emocje, dzięki czemu jest w stanie szybko zareagować i skierować pomoc tam, gdzie jest najbardziej potrzebna.
Sygnały, których inni mogą nie dostrzec
Zanim hejt stanie się widoczny dla rodziców i zanim uczeń zdecyduje się powiedzieć o swoich problemach nauczycielowi, psycholog szkolny może dostrzec pierwsze symptomy – wycofanie, zmiany w zachowaniu, niechęć do chodzenia do szkoły dziecka. To właśnie on pełni kluczową rolę w profilaktyce i wczesnym reagowaniu.
Dzięki szybkiej reakcji i działaniom profilaktycznym psycholog szkolny może realnie wpłynąć na atmosferę w szkole, zwiększając poczucie bezpieczeństwa i wsparcia wśród uczniów. To właśnie on stoi na pierwszej linii walki z hejtem – zanim problem urośnie do poważnych rozmiarów. Wesprze rodziców, doradzi, jak rozmawiać z dzieckiem i kiedy warto skorzystać z pomocy terapeuty lub wysłać dziecko na zajęcia grupowe, jak np. TUS. W Warszawie zapraszamy do Kids Medic. Nasze placówki są przygotowane na dzieci i młodzież doświadczające cyberprzemocy i hejtu. Trening umiejętności społecznych jest jedną z dostępnym form wsparcia.
Jeśli rodzice zauważą, że ich dziecko zachowuje się inaczej niż zwykle – stało się bardziej wycofane, unika rozmów o szkole lub wyraźnie nie chce do niej chodzić – warto skonsultować się z psychologiem szkolnym. Może on pomóc odkryć źródło problemu, przyjrzeć się relacjom dziecka z rówieśnikami i wskazać najlepsze rozwiązania. Czasem już sama rozmowa z psychologiem pozwala znaleźć przyczynę trudności i zapobiec eskalacji problemu.
A co, jeśli to moje dziecko jest hejterem?
Czasem okazuje się, że to nasze dziecko jest sprawcą hejtu. W takich sytuacjach ważne jest, aby nie reagować wyłącznie karą, ale próbować zrozumieć, dlaczego tak się stało. Często dzieci, które hejtują innych, same mają problemy emocjonalne, niską samoocenę lub potrzebują akceptacji w grupie. Praca z nimi powinna polegać na nauce empatii, zrozumieniu konsekwencji swoich działań i budowaniu zdrowych relacji z rówieśnikami.
Wsparcie i budowanie odporności
W doświadczaniu różnych trudności w okresie dorastania kluczowe jest wspieranie dzieci w budowaniu odporności psychicznej, empatii i zdrowych relacji. Pomocy często potrzebują także sprawcy hejtu, ponieważ ich zachowanie może wynikać z trudności emocjonalnych. Istnieją grupy wsparcia dla dzieci i młodzieży dotkniętych hejtem. Czasem łatwiej im się otworzyć w towarzystwie osób, które przeżyły podobne doświadczenia.
Warto, aby skrzywdzone dziecko zobaczyło, że nie jest samo.
Drogi rodzicu – bądź obecny.
Bądź uważny.
Bądź w pobliżu.
Bądź opoką, a Twoje ramiona niech będą schronieniem dla Twojego dziecka – bez względu na to, ile ma lat i jak bardzo wali mu się świat.
Kids Medic oferuje wsparcie dla dzieci, rodziców i sprawców hejtu:
- Konsultacje psychologiczne – Specjalistyczne wsparcie w zrozumieniu problemu i jego skutków.
- Terapia indywidualna – Pomoc dla dzieci z niską samooceną lub problemami emocjonalnymi.
- Zajęcia grupowe, np. Trening Umiejętności Społecznych (TUS) – Nauka budowania zdrowych relacji i radzenia sobie z trudnymi sytuacjami.
Sylwia Hojda
Psycholog Dzieci i Młodzieży
