Moje dzieci się kłócą! – Można oszaleć, można z tym walczyć, ale można też… zaakceptować.
Kłótnie między rodzeństwem są tak częste i tak dobrze znane wszystkim rodzicom, że nie trzeba ich obrazować. To powszechne zjawisko ma kilka przyczyn, które przedstawię Wam w poniższym tekście. Ważne żeby pamiętać, że kłótnie między rodzeństwem są zupełnie normalne i stanowią ważny element dzieciństwa. Po pierwsze i najważniejsze – cytując Janusza Korczaka: „Nie ma dzieci, są ludzie” – a ludzie się kłócą. I choć kłótnie dzieci spędzają nam sen z powiek i doprowadzają nas do szaleństwa, musicie wiedzieć, że są one nieuniknione.
Kłótnie u dzieci często wynikają ze słabych umiejętności komunikacyjnych. Dialog i negocjacje są sztuką, której nasze pociechy muszą się nauczyć, aby radzić sobie w życiu społecznym zarówno na etapie dziecięcym, jak i w dorosłym życiu.
Dlaczego rodzeństwo się kłóci?
Dzieci kłócą się o uwagę rodziców, o czas im poświęcany i miłość.
Dzieci są doskonałymi obserwatorami. Widzą, ile czasu rodzic poświęca każdemu z rodzeństwa, z kim więcej się bawi, komu częściej pobłaża, kogo częściej przytula. Zazdrość o brata lub siostrę, poczucie nierównego traktowania dzieci w rodzinie, przywileje dla jednych, a konsekwencje dla drugich przyczyniają się do konfliktów.
Jeśli dziecko czuje się pokrzywdzone, może swoje trudne emocje w postaci zazdrości i złości skierować przeciwko bratu lub siostrze. Ponadto kłótnia może być próbą odreagowania niepowodzeń czy rozczarowań w szkole. Kolejna przyczyna leży w osobowości rodzeństwa – różnice charakterów mogą dać nieźle rodzicom popalić.
Kłótnie są nieuniknione. Warto jednak nauczyć się sobie z nimi radzić i jako rodzic stać się mediatorem w sporze dzieci.
Rolą rodzica nie jest niedopuszczanie do kłótni, ale mądre postępowanie.
Jako mediator ZAWSZE wysłuchaj, co dzieci mają do powiedzenia. Przygotuj odpowiedni grunt do rozmowy. Możecie na wstępie zrobić kilka głębokich wdechów, zastosować technikę relaksacyjną, żeby co nieco ochłonąć z emocji.
Oczywiście może się okazać, że pomimo najlepszych chęci nie jesteś w stanie sam zachować spokoju oraz nauczyć dziecko jak radzić sobie w sytuacjach stresowych. Wtedy możesz zapisać dziecko na Обучение социальным навыкам, który pomoże mu w mądry i spokojny sposób rozwiązywać sytuacje sporne. Jeśli Twoje dziecko reaguje agresją w pełnych emocji chwilach, najskuteczniejszy będzie Дрессировка с замещением агрессии.
Jak reagować, kiedy dzieci się kłócą?
Przede wszystkim zachowaj SPOKÓJ. Jeśli swoimi emocjami dolejesz przysłowiowej oliwy do ognia, tylko pogorszysz sprawę. Pamiętaj, że dzieci słuchają tego, co mówisz, ale przede wszystkim obserwują Ciebie oraz Twoje emocje. Zatem jeśli zobaczą Twój spokój, będzie im łatwiej opanować swoją złość i przejść do negocjacji oraz rozmowy. Ważne jest, aby dzieciom pokazać, jak konstruktywnie rozwiązywać konflikty.
Poniżej kilka wskazówek jak radzić sobie gdy pojawią się ссоры между братьями и сестрами:
- Pozwól każdemu dziecku opowiedzieć swoją wersję zdarzenia. Nie przerywaj, nie oceniaj, nie krytykuj.
- Pomóż każdej ze stron nazwać emocje, których doświadcza. Istotne jest, żeby dziecko zauważyło, że druga osoba może doświadczać smutku, niepokoju, niepewności. Pomóż zauważyć, że pod złością mogą kryć się właśnie te trudne, niezaspokojone emocje, które potrzebują ujścia.
- Nie porównuj dzieci – np. „Czy ty nie możesz być choć raz taki jak siostra…”
- Nie wskazuj winnego. Nie wchodź w rolę sędziego. Nie pytaj, kto zaczął i o co poszło. Nie daj się wciągnąć w konflikt.
- Nie zawstydzaj dziecka – np. „Zachowujesz się jak smarkacz!”
- Nie upokarzaj, nie przezywaj.
- Nie przyklejaj etykietek – np. „Kto by z takim bałaganiarzem wytrzymał!”
- Nie używaj kwantyfikatorów – np. „A ty to ZAWSZE ją zaczepiasz, a ty NIGDY jej nie ustąpisz…”
- Nie wzbudzaj w dziecku poczucia winy – np. „Wy mnie do grobu wpędzicie tymi kłótniami…”
Najlepszym sposobem na rozwiązanie konfliktu między dziećmi jest rozmowa, budowanie więzi i wzajemnych interakcji.
Bądź rodzicem, który konstruktywnie podchodzi do rozwiązywania trudności, promuje system rozwiązywania konfliktów na zasadzie kompromisów i win-win solutions. Pamiętaj, że każde dziecko jest wyjątkowe i każde dziecko ma inne emocjonalne oraz społeczne potrzeby i problemy. Metody wychowawcze, które działają w przypadku jednego dziecka, mogą mieć odwrotny skutek w przypadku innego dziecka. Dzieci i ich umysły są na tyle skomplikowane, że czasem to, co zadziałało jednego dnia, innego dnia będzie nieskuteczne. Dlatego obserwacja, rozmowa i więź z dzieckiem to jedyna i słuszna broń w walce z kłótniami.
Rodzice powinni wspierać dzieci w uczeniu się jak rozwiązywać konflikty w sposób konstruktywny. Ważne jest, aby dziecko umiało unikać niepotrzebnych kłótni, a jeśli już do nich dojdzie, aby umiało zarządzać swoimi emocjami oraz argumentami. Pomocne może być także nauczenie dzieci, jak unikać konfliktów poprzez zrozumienie przyczyn ich powstawania.
Rozwiązanie na kłótnie między rodzeństwem
Kochaj swoje dziecko tak, jak tego potrzebuje
Dla chcących zgłębić temat rozwiązywania kłótni między rodzeństwem polecam książkę A. Faber & E. Mazlish „Rodzeństwo bez rywalizacji”.
A jeśli ссоры между братьями и сестрами przybierają na sile, są coraz częstsze, wymykają się spod kontroli, a Tobie brakuje pomysłów, jak uspokoić tę burzę, skontaktuj się z детский психолог lub terapeutą, który wesprze Cię i pomoże znaleźć skuteczne strategie do rozwiązania tego problemu. Czasem lepiej sprawdzi się Обучение социальным навыкам. Jest to świetna zabawa w formie warsztatowej, w grupie rówieśniczej, a efekty są szybkie i trwałe 🙂
Dorastanie w obecnych czasach jest szalenie trudne, dzieci otoczone są elektroniką, mediami społecznościowymi, tracą umiejętności społeczne i nie radzą sobie z narastającym lękiem i stresem. Bądź ostoją oraz drogowskazem dla swojego dziecka, pomóż mu odnaleźć spokój oraz dziecięcą radość życia.
Джоанна Яворска
Психолог
