Poczucie własnej wartości u dziecka to kluczowy element zdrowia psychicznego i szczęścia każdego człowieka. W tym artykule odpowiemy na pytania: czym jest poczucie własnej wartości, dlaczego odgrywa tak istotną rolę w życiu i co my, jako rodzice, możemy zrobić, by pomóc naszym dzieciom budować zdrową samoocenę.
Czym jest poczucie własnej wartości?
Poczucie własnej wartości to sposób, w jaki postrzegamy samych siebie – jak o sobie myślimy, jak do siebie mówimy w myślach i jakie emocje wobec siebie odczuwamy. Osoby o zdrowej samoocenie:
▪ akceptują siebie i swoje wady,
▪ wierzą w swoje możliwości,
▪ potrafią podejmować decyzje i brać odpowiedzialność za swoje czyny,
▪ mają pozytywne relacje z innymi ludźmi.
Każde dziecko rodzi się z wysokim poczuciem własnej wartości. Z pewnością zauważyliście, że Wasze maluchy są dumne z wykonanej pracy plastycznej czy zdobytej umiejętności i chętnie chwalą się swoimi osiągnięciami. Bez oporów akceptują swój wygląd i osobowość. Jednak z czasem ich samoocena ulega zmianie. Negatywne słowa, krytyczne uwagi czy porównywanie się z innymi mogą wpłynąć destrukcyjnie na to, jak nieśmiałe dziecko postrzega siebie.
Dlaczego poczucie wartości ma kluczowe znaczenie?
Zdrowe poczucie własnej wartości pomaga dzieciom w rozwijaniu odporności psychicznej, budowaniu relacji i podejmowaniu wyzwań. Z kolei niska samoocena może prowadzić do:
▪ trudności w nauce i pracy,
▪ problemów w relacjach społecznych,
▪ niskiej pewności siebie i lęków,
▪ większej podatności na depresję i inne problemy emocjonalne.
Naukowe potwierdzenie
Badania Uniwersytetu Stanforda (2019) pokazują, że dzieci wspierane przez rodziców w budowaniu samooceny osiągają lepsze wyniki akademickie i społeczne. Wspieranie ich poczucia wartości pomaga również radzić sobie ze stresem i zwiększa pewność siebie dzieci.
Co więcej, badania Uniwersytetu Harvarda (2020) wykazały, że dzieci wychowywane w atmosferze miłości, akceptacji i wsparcia rzadziej borykają się z depresją i problemami emocjonalnymi w dorosłym życiu.
Wpływ technologii na brak poczucia własnej wartości u dziecka
Rozwój technologii niesie ze sobą nowe wyzwania dla samooceny dzieci. Media społecznościowe często promują nierealistyczne standardy piękna i sukcesu, co prowadzi do porównywania się z innymi.
Filtry na zdjęciach, idealne ciała czy wyidealizowany styl życia mogą obniżyć samoocenę dzieci, które nie zawsze zdają sobie sprawę, że to jedynie kreacja, a nie rzeczywistość. Dzieci, które spędzają dużo czasu przed ekranem, częściej odczuwają frustrację, ponieważ nie mogą sprostać nierealnym wzorcom. Badania Stanforda (2020) wykazały, że nadmierne korzystanie z technologii zwiększa ryzyko depresji i problemów ze zdrowiem psychicznym. Dlatego kluczowe jest, aby rodzice rozmawiali z dziećmi o tym, co widzą w mediach, i pomagali im zrozumieć, że to, co jest przedstawiane online, często nie odzwierciedla rzeczywistości.
Jak wzmacniać poczucie własnej wartości u dziecka?
Drogi Rodzicu, musisz wiedzieć, że odgrywasz kluczową rolę w budowaniu poczucia wartości u swoich dzieci. Oto kilka sposobów, które mogą Ci w tym pomóc:
1. Pochwały i docenianie
Chwal dziecko nie tylko za osiągnięcia, ale również za wysiłek i starania. Nawet drobne sukcesy, takie jak wykonanie pracy domowej czy pomoc w domu, mogą być okazją do wzmacniania poczucia własnej wartości u dziecka. Przecież nie każde wyzwanie musi kończyć się wygraną, liczą się chęci i walka.
2. Zachęcanie do rozwijania pasji
Pomóż dziecku odkryć swoje zainteresowania i rozwijać talenty. Dziecko, które ma pasję, czuje się bardziej pewne siebie i wyjątkowe.
3. Rozmowy i wsparcie emocjonalne
Regularne rozmowy z dzieckiem pomagają mu zrozumieć, że jego uczucia i myśli są ważne. Słuchaj uważnie i okazuj zainteresowanie jego problemami.
4. Bezpieczne środowisko domowe
Twórz atmosferę miłości i akceptacji. Dziecko, które czuje się kochane i akceptowane, rozwija zdrową samoocenę.
5. Ograniczenie czasu przed ekranem
Zadbaj o równowagę między czasem spędzonym przed komputerem a rzeczywistymi aktywnościami, takimi jak sport, spacery czy spotkania z rówieśnikami.
6. Zachęcanie do pokonywania trudności
Pomóż dziecku zrozumieć, że porażki są częścią życia i okazją do nauki. Wspieraj je w wyciąganiu wniosków i dążeniu do poprawy.
Kiedy warto zgłosić się do specjalisty?
Jeśli zauważasz, że Twoje dziecko ma poważne trudności z akceptacją siebie, niską samoocenę lub unika kontaktów z rówieśnikami, warto skonsultować się z psychologiem dziecięcym.
Specjalista pomoże w zrozumieniu problemu i zaproponuje odpowiednie działania, takie jak trening umiejętności społecznych (TUS), które są bardzo skuteczne w poprawie samooceny.
Wzmacnianie poczucia własnej wartości u dziecka
Brak poczucia własnej wartości u dzieci może znacząco wpłynąć na dorosłe życie. W tym przyszłość zawodową i społeczną. Bez zdrowej samooceny trudno jest budować relacje i osiągać szczęście w dorosłym życiu.
Jako rodzice możemy wiele zrobić, by pomóc naszym dzieciom rozwijać poczucie własnej wartości. Poświęćmy czas na rozmowy, okazujmy wsparcie i miłość, i nauczmy dzieci akceptować siebie takimi, jakie są. To inwestycja, która zaowocuje w przyszłości – dziecko pełne pewności siebie i zdrowej samooceny będzie gotowe stawić czoła wyzwaniom życia i czerpać z niego radość. Masz pytania? Skontaktuj się z nami.
Urszula Wierzbicka
Psycholog
